Η ασβέστιο-εξαρτώμενη σηματοδότηση των αστροκυττάρων ως αντισταθμιστικός μηχανισμός κατά της νευροφλεγμονής στη νόσο του Πάρκινσον
| Ομιλήτρια: | Dr. Ευαγγελία Εμμανουηλίδου
Επίκουρη Καθηγήτρια Βιοχημείας Τμήμα Χημείας, Σχολή Θετικών Επιστημών Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ) |
| Περίληψη: | Η Νόσος του Πάρκινσον (ΝΠ) είναι μια προοδευτική νευροεκφυλιστική ασθένεια που χαρακτηρίζεται από απώλεια των ντοπαμινεργικών νευρώνων και αποθέσεις της συσσωματωμένης μορφής της α-συνουκλεΐνης, μιας πρωτεΐνης που εντοπίζεται φυσιολογικά στους νευρώνες. Σήμερα η ΝΠ θεωρείται μια πολυ-συστημική ασθένεια που περιλαμβάνει, εκτός από τον κυτταρικό θάνατο, νευροφλεγμονή και ανοσολογικές διαταραχές, οι οποίες ευθύνονται κατά πολύ για τα μη κινητικά συμπτώματα των ασθενών. Η νευροφλεγμονή στη ΝΠ οφείλεται στην ενεργοποίηση δύο κυτταρικών πληθυσμών, των μικρογλοιακών κυττάρων και των αστροκυττάρων. Ποιο είναι το αρχικό ερέθισμα για αυτή την ενεργοποίηση και σε τι βαθμό επηρεάζει την εξέλιξη της παθολογίας στη ΝΠ, είναι μέχρι στιγμής αναπάντητα ερωτήματα.
Πρόσφατα δεδομένα από την ομάδα μας έδειξαν ότι οι ολιγομερείς μορφές της α-συνουκλεΐνης είναι, σε μεγάλο βαθμό, υπεύθυνες για την επαγωγή της νευροφλεγμονής. Χρησιμοποιώντας διαγονιδιακά ποντίκια και μετα-θανάτιο ιστό εγκεφάλου, αναγνωρίστηκαν τα σηματοδοτικά μονοπάτια που επάγονται από τα ολιγομερή της α-συνουκλεΐνης οδηγώντας σε ενεργοποίηση της μικρογλοίας και των αστροκυττάρων. Παράλληλα βρέθηκε ότι τα αστροκύτταρα έχουν και προστατευτική δράση μέσω συσσώρευσης των Cav3.2 διαύλων ασβεστίου Τ-τύπου και της διαμεσολαβούμενης από αυτούς έκκρισης της νευροπροστατευτικής πρωτεΐνης IGFBPL1. Συνοψίζοντας, τα δεδομένα μας περιγράφουν έναν νευροπροστατευτικό μηχανισμό που ενεργοποιείται στον εγκέφαλο των ποντικών για να ελαχιστοποιήσει τη νευροτοξικότητα που προκαλείται από την α-συνουκλεΐνη και θα μπορούσε ενδεχομένως να εξηγήσει την υψηλότερη ανοχή των νευρώνων των ποντικών σε σύγκριση με τους νευρώνες των ανθρώπων ή των πρωτευόντων έναντι της νευροφλεγμονής. Πιστεύουμε ότι βιομόρια, όπως τα Cav3.2 κανάλια και η πρωτεΐνη IGFBPL1, που μπορούν να στοχευτούν φαρμακολογικά, θα μπορούσαν να εξισορροπήσουν τις ανοσολογικές αποκρίσεις στον πάσχοντα εγκέφαλο περιορίζοντας δραστικά τη νευρική δυσλειτουργία στους ασθενείς που πάσχουν από συνουκλεϊνοπάθειες. |
| Σύντομο βιογραφικό: | Η κ. Εμμανουηλίδου είναι χημικός, πτυχιούχος του Τμήματος Χημείας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ). Έλαβε Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Ειδίκευσης από το Τμήμα Βιοχημείας, School of Medical Sciences, University of Bristol. Εκπόνησε τη διδακτορική διατριβή της στο Τμήμα Χημείας του ΕΚΠΑ στο πεδίο της μοριακής διαγνωστικής. Διεξήγαγε μεταδιδακτορική έρευνα αρχικά στο Εργαστήριο Αναλυτικής του ΕΚΠΑ και κατόπιν στο Εργαστήριο Νευροεκφυλιστικών νόσων, Κέντρο Βασικής Έρευνας, Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών (ΙΙΒΕΑΑ) κατά την οποία συμμετείχε σε πληθώρα ερευνητικών προγραμμάτων χρηματοδοτούμενων από οργανισμούς σε Ευρώπη και ΗΠΑ. Η ερευνητική εργασία της κ. Εμμανουηλίδου εστιάζεται στη μελέτη και κατανόηση των μηχανισμών έκκρισης και αποικοδόμησης πρωτεϊνών που παίζουν βασικό ρόλο σε νευροεκφυλιστικές παθήσεις σε κυτταρικά συστήματα in vitro και σε ζωικά μοντέλα in vivo με έμφαση στη Νόσο του Πάρκινσον. Παράλληλα, ένας από τους βασικούς στόχους της ομάδας είναι η ανάπτυξη καινοτόμων μεθόδων μεγάλης ευαισθησίας και ειδικότητας για την αξιολόγηση συγκεκριμένων πρωτεϊνών, ως βιοδεικτών με στόχο την έγκαιρη διάγνωση και την ακριβή σταδιοποίηση των νευροεκφυλιστικών νοσημάτων. |
Αίθουσα Συνεδρίων ΙΤΕ/ΙΕΧΜΗ
Οδός Σταδίου, Πλατάνι, GR-26504, Πάτρα
ΙΤΕ/ΙΕΧΜΗ
Οδός Σταδίου, Πλατάνι
www.iceht.forth.gr